صد سال جنگ سیاست های نفتی انگلیس - آمریکا و نظم نوین جهانی

کتاب «صد سال جنگ: سیاست‌های نفتی انگلیس - آمریکا و نظم نوین جهانی»، اثر دکتر ویلیام اف اِنگدال
نفت چگونه تاریخ صد سال گذشتۀ جهان را رقم زده است؟ این موضوعی است که دکتر ویلیام اف اِنگدال در کتاب «صد سال جنگ: سیاست‌های نفتی انگلیس ـ آمریکا و نظم نوین جهانی» به آن پرداخته است. «صد سال جنگ»، با عنوان اصلی A Century of War: Anglo-American Oil Politics and the New World Order، کتابی است درباره رویدادهای صد سال گذشتۀ جهان با محوریت نفت و نقش آن در نظم نوین جهانی. اِنگدال در کتاب «صد سال جنگ» اهمیت و نقش مؤثر نفت و تلاش برای محافظت از ذخایر نفتی و کنترل آنها از جانب قدرت‌های بزرگ جهان را در تغییر و تحولات مهم جهان نشان داده است. او در این کتاب تغییر و تحولات سیاسی جهان را از قرن نوزدهم به بعد پی می‌گیرد و سعی در ریشه‌یابی این تغییر و تحولات، بر اساس منافع نفتی، دارد.
چنانکه در مقدمۀ مترجم بر ترجمۀ فارسی کتاب «صد سال جنگ» توضیح داده شده، اِنگدال در این کتاب نشان می‌دهد که بسیاری از رویدادهای سیاسی جهان ریشه در منافع ابرقدرت‌ها داشته و انگلیس و آمریکا پشت پرده این رویدادها بوده‌اند. در بخشی از این مقدمه درباره آنچه اِنگدال در کتاب «صد سال جنگ» در پی بیان و اثبات آن است آمده است: «نویسنده می‌خواهد نشان دهد که چگونه عده قلیلی در جهان، که اکنون بنام محافظه‌کاران جدید یا نئوکان شناخته می‌شوند، از حدود 1800 میلادی با استفاده دقیق و برنامه‌ریزی‌شده، موقعیت‌هایی برای سلطۀ جهانی امپراتوری انگلیس به وجود آوردند و زمانی که دوره زوال آن فرارسید، با همتایان آمریکائی یکی شده و چنبره تسلط و کنترل مشترک خود بر نفت و به تبع آن جغرافیای سیاسی جهان را به شکلی نو، حفظ و گسترش داده‌اند.»
متن اصلی کتاب «صد سال جنگ» نخستین بار در سال 2004 به چاپ رسید، اما اِنگدال در سال 2012 نسخه‌ای تجدیدنظر شده از آن را منتشر کرد.

مروری بر کتاب صد سال جنگ
کتاب «صد سال جنگ» از سیزده فصل تشکیل شده است. ویلیام اف اِنگدال در این کتاب شرح تحولات و رویدادهای سیاسی جهان با محوریت منافع نفتی را از دوران گسترش امپراتوری بریتانیا در قرن نوزدهم آغاز می‌کند و پیش می‌آید و وقایعی چون جنگ‌های جهانی و رویدادهای سال‌های اخیر را از منظر منافع نفتی و جنگ و رقابت انگلیس و آمریکا بر سرِ نفت و حفظ و کنترل ذخایر نفتی تحلیل می‌کند تا آنچه را که علل پشت پرده جنگ‌ها و تنش‌ها و رویدادهای صد سال گذشته می‌داند عیان کند.
اِنگدال در سرآغاز فصل نخست کتاب «صد سال جنگ» می‌نویسد: «هیچ عاملی به‌اندازه کشمکش‌های محافظت از ذخایر نفتی جهان و کنترل آنها، در شکل‌گیری تاریخ صدسال گذشته نقش نداشته است. از چگونگی شکل‌گیری قدرت اقتصادی و سیاسی با محوریت این ماده خام، یعنی نفت، در راه منافعی که اساساً تحت کنترل دو کشور انگلیس و بعداً ایالات متحده آمریکا بوده درک ناقصی وجود دارد.» تلاش اِنگدال در ادامه و در سراسر کتاب «صد سال جنگ» ارائۀ تحلیلی است که این درکِ به اعتقاد او ناقص را برطرف کند و نشان دهد که عامل اصلی منازعات جهانی در صد سال گذشته چه بوده است.
فصل‌های سیزده‌گانۀ کتاب «صد سال جنگ» عبارتند از: «سه رکن امپراتوری بریتانیا»، «خط‌کشی‌ها انجام می‌شود: آلمان و جغرافیای سیاسی جنگ جهانی اول»، «درگیری جهانی برای کنترل نفت آغاز می‌شود»، «نفت اسلحه می‌شود و خاور نزدیک میدان جنگ»، «اهداف ترکیبی و متناقض: آمریکا با انگلیس رقابت می‌کند»، «صنوف انگلیس ـ آمریکا به هم نزدیک می‌شوند»، «نفت و نظم جدید جهانی بِرِتُون وُودز»، «بحران استرلینگ و تهدید آدنائر دوگل»، «مدیریت اقتصاد جهان در جهت معکوس: چه کسی تشنج نفتی دهۀ 1970 را ایجاد کرد؟»، «اروپا، ژاپن و پاسخ به ضربۀ نفتی»، «تحمیل نظم جدید جهانی»، «از امپراتوری شریر تا محور شرارت» و «هزاره جدیدی برای جغرافیای سیاسی نفت».

درباره ویلیام اف اِنگدال، نویسنده کتاب صد سال جنگ
فردریک ویلیام اِنگدال (Frederick William Engdahl)، متولد 1944، نویسنده، اقتصاددان، مورخ و روزنامه‌نگار آمریکایی است. سیاست‌های نفتی از موضوعات اصلی نوشته‌های اِنگدال است. به جز «صد سال جنگ: سیاست‌های نفتی انگلیس ـ آمریکا و نظم نوین جهانی»، کتاب «بذرهای نابودی: برنامۀ مخفی دستکاری ژنتیکی» نیز از اِنگدال به فارسی ترجمه شده است.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب صد سال جنگ
کتاب «صد سال جنگ: سیاست‌های نفتی انگلیس ـ آمریکا و نظم نوین جهانی» با ترجمه و مقدمۀ ابراهیم شایان در نشر رود منتشر شده است. دکتر ابراهیم شایان مترجم و پژوهشگر ایرانی، تحصیلکرده مهندسی صنایع از دانشگاه صنعتی شریف و دارای مدرک دکتری از دانشگاه جرج واشنگتن آمریکاست. او پس از پایان تحصیلاتش در دانشگاه جرج واشنگتن به ایران بازگشت و در دانشگاه صنعتی اصفهان مشغول به کار شد. در دهۀ 80 میلادی به استرالیا رفت و تا سال 2007 در دانشگاه‌های آن کشور درس داد. ابراهیم شایان، پس از بازنشستگی از دانشگاه سوئینبرن استرالیا با درجۀ پروفسوری، چندی نیز در کشورهای قزاقستان و ژاپن به تدریس و کار پژوهشی پرداخت. دکتر شایان اکنون بیشتر به ترجمه و تحقیق مشغول است و به جز کتاب «صد سال جنگ»، کتاب «مغزتان را دوباره سیم‌کشی کنید: به زندگی بهتر بیندیشید» کتاب دیگری است که به ترجمۀ او منتشر شده است.

رتبۀ کتاب «صد سال جنگ» در گودریدز: 4.18 از 5.