کتاب «هدف کره‌ی ماه» اثر هرژه
شانزدهمین کتاب از سِری کتاب‌های «ماجراهای تنتن». در کتاب «هدف کره‌ی ماه»، با عنوان اصلی Objectif Lune، با تنتن، خبرنگارِ مشهورِ مخلوقِ ژرژ رمی، نویسنده و کارتونیستِ بلژیکیِ متخلص به هرژه، همراه می‌شویم و یکی دیگر از ماجراجویی‌های جذاب او را دنبال می‌کنیم.
مجموعه کتاب‌های «ماجراهای تنتن» یک مجموعۀ کُمیک‌بوکِ بیست‌وچهارتاییِ کلاسیکِ بسیار محبوب و مشهور است. در این مجموعه، تنتن و سگش، میلو، در هر کتاب به جایی از دنیا سفر می‌کنند و ماجراهای معمایی و مهیجی را از سر می‌گذرانند.
اولین کتابِ مجموعۀ «ماجراهای تنتن»، با عنوان «تنتن در شوروی»، در سال 1930 منتشر شد. مجموعۀ «ماجراهای تنتن» مجموعه‌ای حادثه‌ای و ماجراجویانه و معمایی با چاشنی طنز است. هرژه در خلق کتاب‌های «ماجراهای تنتن» به وقایع و اوضاع سیاسی زمانه‌اش نیز نظر داشته است. تنتن در هر یک از کتاب‌های این مجموعه، از جمله در کتاب «هدف کره‌ی ماه»، درگیر معما و حوادثی مهیج می‌شود.
به‌جز تنتن و میلو، که شخصیت‌های اصلی و ثابت مجموعۀ «ماجراهای تنتن» هستند، بعضی شخصیت‌های دیگر این مجموعه، از جمله کاپیتان هادوک، هم امروزه جزو شخصیت‌های داستانی فراموش‌نشدنی تاریخ ادبیاتند. شیوه و سبک طراحی و تصویرسازی‌های این مجموعه نیز به شیوه و سبکی تأثیرگذار در خلق کُمیک‌بوک بدل شده است.
متن اصلی مجموعه کتاب‌های «ماجراهای تنتن» اولین بار بین سالهای 1930 تا 1976 منتشر شده است.
از مجموعۀ «ماجراهای تنتن» سریال انیمیشن هم ساخته شده است. همچنین استیون اسپیلبرگ در سال 2011 انیمیشن سه‌بعدی «ماجراهای تنتن: راز اسب شاخدار» را براساس سه کتابِ این مجموعه و با تلفیق ماجراهای این سه کتاب ساخت. سه کتابِ «ماجراهای تنتن» که دستمایۀ اقتباس سینمایی اسپیلبرگ بودند، عبارتند از: «خرچنگ پنجه‌‌طلایی»، «راز اسب شاخدار» و «گنج راکام سرخ‌پوش».
کتاب «هدف کره‌ی ماه»، چنانکه اشاره شد، شانزدهمین کتاب از مجموعۀ بیست‌وچهارگانۀ «ماجراهای تنتن» است.
متن اصلی کتاب «هدف کره‌ی ماه» اولین بار در سال 1953 به‌صورت کتاب منتشر شده است. پیش از آن اما این داستان اولین بار به‌صورت دنباله‌دار در مجله‌ای کُمیک به نام «تنتن» منتشر شده بود.
براساس کتاب «هدف کره‌ی ماه» انیمیشن و بازی کامپیوتری هم ساخته شده و همچنین رادیو بی‌بی‌سی این داستان را دستمایۀ اقتباس قرار داده است.
مروری بر کتاب «هدف کره‌ی ماه»
این‌بار نوبت می‌رسد به گشت‌وگذارِ تنتن و میلو در ماه. گویا ماجراجویی در زمین برای این دو کافی نبوده و بدشان نمی‌آمده که سری هم به ماه بزنند. کتاب «هدف کره‌ی ماه» قصۀ سفر تنتن و میلو و دوستانشان به ماه و نقل مقدمات این سفر است. درواقع بخش عمدۀ داستان این کتاب دربارۀ ساخت موشکی برای سفر به ماه است.
داستان کتاب «هدف کره‌ی ماه» از جایی آغاز می‌شود که تنتن و کاپیتان هادوک، پس از سفری نسبتاً طولانی، به مارلین اسپایک، عمارت کاپیتان هادوک، برمی‌گردند. در مدتی که آن‌ها نبوده‌اند پروفسور تورنسل، پروفسوری خُل‌وچِل که از شخصیت‌های معروف مجموعۀ «ماجراهای تنتن» است، در مارلین اسپایک زندگی می‌کرده است. هادوک و تنتن بعد از رسیدن به خانۀ کاپیتان سراغ تورنسل را از نستور، خدمتکار هادوک، می‌گیرند و می‌فهمند که او سه هفته قبل از مارلین اسپایک رفته است. حالا کجا رفته است؟ کسی نمی‌داند تا اینکه بعد از چند دقیقه تلگرافی از طرف تورنسل برای هادوک و تنتن می‌آید. تنتن تلگراف را باز می‌کند و می‌فهمد که پروفسور در یک مرکز انرژی اتمی واقع در کشوری خیالی به نام سیلداوی است و تنتن و هادوک را به آن‌جا دعوت کرده است. آن دو بی‌درنگ، همراه میلو، به فرودگاه می‌روند و بلیطی به مقصد سیلداوی می‌خرند. وقتی به فرودگاه سیلداوی می‌رسند ماشینی از طرف تورنسل برای آن‌ها فرستاده می‌شود. ماشین آن‌ها را به مرکز انرژی اتمی سیلداوی، جایی که پروفسور در آن مستقر است، می‌برد. می‌پرسید چرا پروفسور به آن‌جا رفته است؟ چون او دانشمندی نابغه است که برای ساخت موشک به وجودش نیاز داشته‌اند.
تورنسل هم می‌خواهد خودش موشک را بسازد و هم اولین کسی باشد که روی ماه قدم می‌گذارد. او از تنتن و هادوک می‌خواهد که او را در این سفر همراهی کنند و برای همین هم از آن‌ها خواسته که به سیلداوی بیایند.
در ادامۀ کتاب «هدف کره‌ی ماه» می‌بینیم که پروفسور قرار است در ساخت موشکش از سوخت هسته‌ای پلوتونیم استفاده کند. می‌پرسید ویژگی مثبت این سوخت چیست؟ سوخت‌های اتمی سوخت‌هایی هستند که در آن‌ها عنصر پلوتونیم به‌کار می‌رود و این عنصر می‌تواند تا ماه‌ها و سال‌ها بسوزد و تمام نشود و معمولاً هم در سفینه‌های فضایی از آن استفاده می‌شود.
پروفسور یک موشک آزمایشی بدون سرنشین می‌سازد و آن را به ماه می‌فرستد ولی چون بیگانگان هم دنبال راه و روش ساخت این موشک بوده‌اند، کنترل موشک به دست آن‌ها می‌افتد. پروفسور هم، برای جلوگیری از لو رفتن اطلاعات، موشک را می‌ترکاند.
بعد از ماجرای ترکاندن موشک آزمایشی، داستان کتاب «هدف کره‌ی ماه» با شروع ساخت موشک اصلی برای سفر به ماه ادامه می‌یابد. بالاخره، بعد از یک ماه، پروژۀ موشک به اتمام می‌رسد و موشک آمادۀ پرواز می‌شود. تنتن و هادوک و تورنسل و میلو و یکی از کارکنان مرکز انرژی اتمی سیلداوی سوار سفینه می‌شوند و به‌سوی ماه حرکت می‌کنند. حال باید ببینیم در کتاب بعدی مجموعۀ «ماجراهای تنتن»، یعنی کتاب «روی ماه قدم گذاشتیم»، چه اتفاقاتی در انتظار این مسافران است.
کتاب «هدف کره‌ی ماه» جزو کتاب‌های دوقسمتی مجموعۀ «ماجراهای تنتن» است. این کتاب در یک تعلیق تمام می‌شود؛ تعلیقی که در کتاب «روی ماه قدم گذاشتیم» گره از راز آن گشوده می‌شود.
از وقایع جذاب و کُمیک و مفرح کتاب «هدف کره‌ی ماه» از دست رفتن حافظۀ پروفسور تورنسل در بخشی از این کتاب است. ماجرا از این قرار است که کاپیتان هادوک، که از بودن در مرکز انرژی اتمی خسته شده، روزی برمی‌گردد به پروفسور تورنسل اعتراض می‌کند و چیزی توهین‌آمیز دربارۀ بیهودگی فعالیتهایش در مرکز انرژی اتمی به او می‌گوید. پروفسور هم از اینکه هادوک به زحماتش توهین کرده عصبانی می‌شود و در همان حال که موشک را به هادوک نشان می‌دهد و با عصبانیت برای او توضیح می‌دهد که کارِ بیهوده نکرده، سرش به زمین می‌خورَد و حافظه‌اش را از دست می‌دهد. حالا بیا و این وضع را درست کن! اگر پروفسور حافظه‌اش را از دست بدهد یعنی پروژۀ ساخت موشک هم ناتمام می‌ماند. برای همین به‌دنبال راهی برای درمان پروفسور می‌گردند. پیش دکتر می‌روند و دکتر می‌گوید باید به او شوک وارد شود. هادوک هم هرکاری به ذهنش می‌رسد انجام می‌دهد تا به پروفسور شوک وارد شود. ولی پروفسور مثل مجسمه سرِ جایش نشسته است. بالاخره هادوک عصبی می‌شود و باز همان حرف توهین‌آمیز را که باعث خشم پروفسور شده بود، خطاب به او تکرار می‌کند و همین باعث می‌شود که حافظۀ پروفسور برگردد. حالا پروفسور باز با عصبانیت دنبال هادوک می‌دود و از کاپیتان می‌خواهد که از او عذرخواهی کند.
دربارۀ هرژه، نویسنده و تصویرگرِ کتاب «هدف کره‌ی ماه»
ژرژ پروسپه رمی (Georges Prosper Remi)، معروف به هرژه (Hergé)، متولد 1907 و درگذشته به سال 1983، کارتونیست و نویسندۀ بلژیکی بود. هرژه بیش از هر چیز به‌خاطر مجموعه کتاب‌های مصور «ماجراهای تنتن» مشهور است و به‌واسطۀ این مجموعه نام خود را در تاریخ کمیک‌بوک و ادبیات کودک و نوجوان جاودانه کرده است.
کمیک‌بوک‌های «ماجراهای تنتن»، با قصه‌های جذاب و شخصیت‌پردازی و نقاشی و تصویرسازی‌های ماهرانه‌شان، نه‌فقط محبوب کودکان و نوجوانان که برای بزرگسالان نیز جذاب و خواندنی‌اند.
هرژه پیشتاز سبک موسوم به «لینیه کلر» در طراحی قصه‌های مصور است که سبکی‌ست که در آن از هاشور استفاده نمی‌شود و مبتنی بر رسم خطوط واضح با ضخامت یکسان و رنگ‌های شفاف است.
کتاب «تنتن در شوروی»، که در ایران به نام «فرار از شوروی» هم به چاپ رسیده، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، اولین کتاب منتشرشده از «ماجراهای تنتن» بود. متن اصلی کتاب «تنتن در شوروی» اولین بار بین سالهای 1929 تا 1930 به‌صورت دنباله‌دار و هفتگی در نشریه‌ای منتشر شد و سپس در سال 1930 به‌صورت کتاب به چاپ رسید.
هرژه، به‌جز مجموعۀ «ماجراهای تنتن»، دو مجموعه کمیک‌بوک معروف دیگر به نام‌های «کوئیک و فلوپکه» و «ماجراهای ژو، زت و ژوکو» را هم خلق کرده است.
شهرت و محبوبیت مجموعۀ «ماجراهای تنتن» برای هرژه به‌قدری بود که او در اواخر عمر، این شهرت را دست‌وپاگیرِ خود می‌دید، چون تنتن، با شهرتش، هرژه را مجبور می‌کرد که تنها به او بپردازد و هرژه سالهای زیادی از عمرش را بر سر خلق ماجراهای تنتن گذاشت. این احساس فشار از جانب تنتن، منبع الهامی برای هرژه شد که نقاشی‌هایی علیه این شخصیتِ خیالیِ مخلوقِ خود خلق کند که یکی از آن‌ها نقاشی‌ای‌ست که در آن تنتن، اربابِ هرژه است.
مردم اما تنتن را دوست داشتند و هنوز هم دوست دارند. مجموعۀ «ماجراهای تنتن» دستمایه‌ای برای انواع اقتباس‌های تئاتری و رادیویی و تلویزیونی و سینمایی و بازی‌های کامپیوتری بوده است. هرژه همچنین تأثیری چشمگیر بر کمیک‌بوک، مخصوصاً کمیک‌بوک اروپایی، گذاشته است.
محبوبیت و شهرت و اهمیت هرژه در حوزۀ کمیک‌بوک باعث شد که در سال 2009 موزه‌ای در بلژیک به نام او افتتاح شود.
دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «هدف کره‌ی ماه»
کتاب «هدف کره‌ی ماه» با ترجمۀ نادر تکمیل‌همایون در نشر کتاب چ، ناشر کتاب‌های کودک و نوجوانِ خانوادۀ فرهنگی چشمه، منتشر شده است.
نادر تکمیل‌همایون، متولد 1347 در پاریس، فیلمساز، فیلمنامه‌نویس، مترجم، منتقد فیلم و روزنامه‌نگار ایرانی است. او فرزند ناصر تکمیل‌همایون، جامعه‌شناس و مورخ ایرانی، است.
تکمیل‌همایون دارای لیسانس مترجمی و ادبیات فرانسه است. او همچنین در مدرسۀ سینمایی فمیس در فرانسه کارگردانی خوانده است.
تکمیل‌همایون ساخت چهار فیلم کوتاه، از جمله مستندی به نام «ایران: یک انقلاب سینمایی»، و یک فیلم بلند داستانی، به نام «تهرون»، را در کارنامۀ فیلمسازی خود دارد. فیلم «تهرون» او جایزۀ هفتۀ منتقدین جشنوارۀ فیلم ونیز را گرفته است. او همچنین در دورانی که در ایران دانشجو بود، به‌عنوان منتقد فیلم و روزنامه‌نگار، با نشریات سینمایی، از جمله ماهنامۀ فیلم و هفته‌نامۀ سروش، همکاری می‌کرد.
از ترجمه‌های نادر تکمیل‌همایون از مجموعۀ «ماجراهای تنتن»، به‌جز کتاب «هدف کره‌ی ماه»، می‌توان به کتاب‌های «روی ماه قدم گذاشتیم»، «تنتن در سرزمین طلای سیاه»، «هفت گوی بلورین»، «معبد خورشید»، «ستاره‌ی اسرارآمیز» و «راز اسب شاخدار» و از دیگر ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «مارتین اسکورسیزی»، «استیون اسپیلبرگ»، «آکیرا کوروساوا» و «تمرین فیلمنامه‌نویسی» اشاره کرد.
از کتاب «هدف کره‌ی ماه» ترجمه‌های فارسی دیگری هم موجود است. از جملۀ این ترجمه‌ها می‌توان به ترجمۀ گروه مترجمان نشر رایحۀ اندیشه، منتشرشده در همین انتشارات، اشاره کرد. این ترجمه با عنوان «سفر به کرۀ ماه» به چاپ رسیده است.
کتاب «هدف کره‌ی ماه» در سالهای دور نیز، با ترجمۀ خسرو سمیعی، در انتشارات یونیورسال منتشر شده است.
ادامه keyboard_arrow_down
