جهان ریاضی ما

کتاب «جهان ریاضی ما» نوشتۀ مکس تگمارک
واقعیت چیست و بر چه بنیانی استوار است؟ کتاب «جهان ریاضی ما: جست‌وجوی من در پی ماهیتِ غاییِ واقعیت»، با عنوان اصلی Our Mathematical Universe: My Quest for the Ultimate Nature of Reality، یک کاوش ریاضیاتی، فیزیکی و کیهان‌شناختی برای دستیابی به این پرسش و ارائۀ نظریه‌ای در این باب است.
مکس تگمارک در کتاب علمیِ جذاب و خواندنی «جهان ریاضی ما»، همچون یک کارآگاه زبردست، به جستجوی کلید حلّ معمای کیهان و انسان و چیستیِ واقعیتِ فیزیکی برآمده است تا نشان دهد ما و جهانمان چگونه از قوانین و ساختاری ریاضی پدید آمده و شکل گرفته‌ایم.
کتاب «جهان ریاضی ما» یک پژوهش علمی است که به زبانی شیرین و جذاب و قابل فهم برای مخاطبان غیرمتخصص اما علاقه‌مند به مباحث مربوط به فیزیک کوانتوم و ریاضی و کیهان‌شناسی نوشته شده است.
براین گرینِ فیزیکدان در وصف کتاب «جهان ریاضی ما» می‌گوید: «جهان ریاضی ما جسورانه با یکی از عمیق‌ترین پرسش‌ها در فصل مشترکِ فیزیک و فلسفه مواجه می‌شود: چرا ریاضیات در توصیف کیهان چنین موفقیت خیره‌کننده‌ای دارد؟ مکس تگمارک – یکی از فیزیکدانان نظری پیشرو در جهان – با سبک نگارش شیوا و توضیحات آسان‌فهم خود خواننده را به سوی یک پاسخِ ممکن راهنمایی می‌کند و نشان می‌دهد که اگر حق با او باشد فهم ما از خودِ واقعیت چطور از اساس دگرگون می‌شود.»
همچنین میچو کاکو، نویسندۀ کتاب «فیزیک آینده»، کتاب «جهان ریاضی ما» را کتابی جسورانه، رادیکال و نوآورانه توصیف می‌کند که می‌تواند باعث شود کتابهای درسی از نو نوشته شوند.
متن اصلی کتاب «جهان ریاضی ما» اولین بار در سال 2014 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «جهان ریاضی ما»
مکس تگمارک کندوکاو خود در کتاب «جهان ریاضی ما» برای گره‌کشایی از معمای هستی و آدمی و کهکشان و چیستی واقعیت فیزیکی را، تحت تأثیر رمان‌های پلیسی‌ای که در کودکی و نوجوانی خوانده و سخت به آنها علاقه‌مند بوده است، به‌ جستجوی کارآگاهی تشبیه می‌کند. او معتقد است که «پرسشِ "واقعیت چیست؟" بازنمای اصلی‌ترین و بنیادی‌ترین داستان کارآگاهی است».
تگمارک در کتاب «جهان ریاضی ما» فرضیه‌ها و نظریاتی را که در اعصار دور و توسط اقوام مختلف راجع به منشاء و ماهیت جهان و کائنات و نظام کیهانی مطرح شده و اساطیری را که در این باره خلق شده معرفی می‌کند و از آن اعصار به اعصار جدیدتر و نظریه‌ها و فرضیه‌های علمی و فیزیکی دربارۀ انسان و جهان و کائنات می‌رسد و ضمن مرور و معرفی و شرح و توضیح این نظریه‌ها و فرضیه‌ها، نظریۀ جسورانۀ خود را درباب چیستی انسان و کائنات و ماهیت واقعیت فیزیکی مطرح می‌کند؛ نظریه‌ای که پایه‌ای ریاضی دارد و ساختهای بنیادین جهان و انسان را ساختهایی ریاضی می‌داند.
کتاب «جهان ریاضی ما» نقطۀ اتصال فیزیک کوانتوم به ریاضی است. نویسنده در این کتاب بر این عقیده است که بنیان انسان و کائنات بر ریاضی بنا شده و آدمی و جهان و کلّ واقعیت فیزیکی، از ریاضی تشکیل شده‌اند. تگمارک در کتاب «جهان ریاضی ما» برای این دیدگاه خود استدلال می‌آورد و ماهیت انسان و جهان و این را که چرا جهان و انسان یه این شکلی که هستند وجود دارند و جهان چه گذشته‌ای داشته و چه آینده‌ای خواهد داشت، براساس دیدگاه ریاضیاتی خود توضیح می‌دهد.
کتاب «جهان ریاضی ما» سفری به گذشته و آیندۀ جهان است. نویسنده در این کتاب از آیندۀ حیات و نقش انسان در رقم زدن این آینده نیز بحث می‌کند و بر این عقیده است که انسان نقشی تعیین کننده و مهم در چگونگی آیندۀ حیات دارد و تصمیمات و انتخابهای او در این زمینه سرنوشت‌سازند و می‌توانند حیات را به نابودی بکشانند یا بذر حیاتی تازه و متفاوت را در جهان بنشانند و آن را شکوفا کنند و آینده‌ای متفاوت را برای جهان رقم زنند.
مکس تگمارک در کتاب «جهان ریاضی ما» مباحث علمی مربوط به فیزیک کوانتوم و پیدایش جهان و ماهیت انسان و نظریۀ خود دربارۀ ماهیت ریاضیاتی واقعیت فیزیکی را نه با اصطلاحات دشوار علمی، بلکه به زبانی ساده و شیرین و با وام‌گیری از تجربیات و حس‌های شخصی خودش توضیح می‌دهد. او قصه‌گویی چیره‌دست است و از همین رو واقعیت فیزیکی را همچون یک قصۀ کارآگاهی و معمایی شیرین و جذاب و خواندنی نقل می‌کند. قصه‌ای که با خواندن آن تصوری تازه و بدیع از خودمان و جهانمان به دست می‌آوریم و خومان و جهانمان را از منظری ریاضیاتی و به‌مثابۀ پدیده‌هایی ریاضی درک می‌کنیم.
کتاب «جهان ریاضی ما» کتابی در توضیح و اثبات این دیدگاه است که قواعد ریاضی نه‌فقط ابزاری برای توضیح و توصیف واقعیت فیزیکی، بلکه برسازندۀ این واقعیت هستند.
کتاب «جهان ریاضی ما» از سه بخش، به نام‌های «نگاه از دور»، «نگاه از نزدیک» و «گامی به عقب»، و سیزده فصل تشکیل شده است.
فصلهای سیزده‌گانۀ کتاب «جهان ریاضی ما» عبارتند از: «واقعیت چیست؟»، «جایگاه ما در فضا»، «جایگاه ما در زمان»، «جهان ما در قالب اعداد»، «خاستگاه‌های کیهانی ما»، «به چندجهانی خوش آمدید»، «لِگوهای کیهانی»، «چندجهانی سطح III»، «واقعیت درونی، واقعیت بیرونی و واقعیت اجماعی»، «واقعیت فیزیکی و واقعیت ریاضی»، «آیا زمان خیالی باطل است؟»، «چندجهانی سطح IV» و «زندگی، جهان ما و همه‌چیز».

دربارۀ مکس تگمارک، نویسندۀ کتاب «جهان ریاضی ما»
مکس اریک تگمارک (Max Erik Tegmark)، متولد 1967، فیزیکدان و کیهان‌شناس سوئدی – امریکایی است. او استاد دانشگاه MIT و از حامیان جنبش نوع‌دوستی است.
پژوهشهای مکس تگمارک بر روی کیهان‌شناسی متمرکز است. از تگمارک، به‌جز کتاب «جهان ریاضی ما»، کتابی هم با عنوان «زندگی 3.0: انسان بودن در عصر هوش مصنوعی» منتشر شده است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «جهان ریاضی ما»
کتاب «جهان ریاضی ما: جست‌وجوی من در پی ماهیتِ غاییِ واقعیت» با ترجمۀ میثم محمدامینی، همراه با یادداشتی از مترجم دربارۀ ترجمۀ این کتاب، در نشر نو منتشر شده است.
میثم محمدامینی، متولد 1361 در تهران، مترجم ایرانی است. او دارای دکترای فلسفۀ علم و عضو هیأت علمی پژوهشکدۀ مطالعات فناوری دانشگاه شهید بهشتی است.
از ترجمه‌های میثم محمدامینی می‌توان به کتاب‌های «فلسفۀ عشق»، «فلسفۀ زندگی»، «رُبات مخفی: نخستین سال انسان بودنم»، «زندگی 3.0: انسان بودن در عصر هوش مصنوعی»، «جهش اجتماعی»، «چرا به علم اعتماد کنیم؟»، «علم و شعر» و «ساخت واقعیت اجتماعی» اشاره کرد.